Çalışma ve İş İlişkisi

Çalışma – İş İlişkisi Ayrımı

İçerik [gizle]
Çalışma ve İş İlişkisi Ayrımı, kişilerin çalışma sebeplerinden birincisi fizyolojik ihtiyaçlarını (barınma, yiyecek, içecek gibi) karşılamak içindir. Birey bu süreçten sonra, güvenlik gereksinimini (korunma, geleceğin güvence altına alınması) temin etmek için çalışma hayatına yönelir.

İlk iki basamaktaki temel ihtiyaçlar temin edildikten sonra, bireyin çalışma hayatından beklentisi duygusal ve sosyal gereksinimlerinin (sevme, sevilme, bir gruba girme, arkadaş edinme, yardımcı olma, sorumluluk alma) ve saygı görme ihtiyacının karşılanması eğiliminde olacaktır.

Kişi, kişisel bütünlük gereksinmesini son aşamada karşılayarak ekonomik ve sosyal güvencesini sağlamış, toplum içinde belirli bir konuma ulaşmış ve kişisel saygınlık elde etmiş olarak gerçek özgürlüğünü temin etmiş olacaktır. (Çalışma ve İş İlişkisi)



Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

İnsanların yaşamları boyunca istediklerini elde edebilmeleri için çalışmaları gerekmektedir. Çalışmak, kişiliğin gelişmesi ve insanın yaşamını sürdürebilmesi için vazgeçilmez bir gereksinimdir.

İnsan çalışıp bir şeyler oluşturdukça ve oluşturduğu ürünleri gördükçe özgüveni artar. Yaptıklarıyla saygınlık kazandıkça kendisini tekâmül etme imkânı bulur. Bu bir döngüdür ve merkezinde çalışmak vardır.

İnsanları çalışmaya yönlendiren üç sebep, bu konuda çok önemli çalışmaları olan A. Maslow’un teorisini kısaca özetlemektedir. Bu sebeplerin başlıcaları (güdüler); araçsallık (kendine fayda sağlamak, fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamak), kendini gerçekleştirme (içsel ödül) ve sosyal faktörlerdir.

Maslow’un, ihtiyaçlar hiyerarşisi motivasyonu dinamik bir kavramdır. Bu faktörler hem kişilik gelişimini, hem de sosyal değişmeyi ifade etmektedir. Farklı açıdan anlatacak olursak, kişileri çalışmaya teşvik eden bu isteklendirme olguları, bireylerin içinde bulundukları konum ve elde ettikleri niteliklere göre onlara farklı şekillerde etki etmektedir. (Çalışma ve İş İlişkisi)

Son basamaktaki kişinin kendini gerçekleştirme gereksinimi, her kişide ortaya çıkmayabilir. Örnek verilirse, niteliksiz işlerde çalışan işçilerin başlıca çalışma sebebi, işin fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayan geçim aracı olmasındandır.

Sanayi toplumunda işlerin daha çok nitelik gerektirmeyen işler olduğu düşünüldüğünde, bu toplum şekli içerisinde kişileri çalışmaya yönlendiren en önemli motive faktörünün, bireylerin temel ihtiyaçlarını karşılayacakları “ücret” olduğu ortaya çıkmaktadır.

Üst düzey nitelik isteyen işlerde (profesyonel, yönetsel işler, beyaz yakalı) ise, içsel motivasyonun daha ön planda olduğu görülmektedir. (Çalışma ve İş İlişkisi)

Hangi açıdan bakılırsa bakılsın çalışmak, toplum açısından ücret elde etmek ve bunun sonucunda kişinin hayatında ekonomik ve psikolojik bakımından önemli etkiler meydana getirme özelliğine sahiptir. İnsanlar yetişme çağlarından itibaren sınırsız istek ve ihtiyaçlarını giderme noktasında para ihtiyacıyla yüz yüze kalmakta ve buna sahip olabilmek amacıyla, ekonomik nitelikli olarak çalışmaktadırlar.

Psikolojik açıdan ücret konusuna bakarsak bir yandan başarı elde etme duygusunun sembolik bir aracını ifade ederken; öte yandan insanların sosyal statü ve sıralamalarda birincil derecede önem arz etmektedir. Ücret elde etme fonksiyonuna toplumsal açıdan yaklaşıldığında ise yüksek ücret düzeylerinin toplumsal refah ve barışın sağlanmasında çok önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. (Çalışma ve İş İlişkisi)



Ekonomik Açıdan İş

Ekonomik anlamda iş, şahsın hayatını devam ettirmek veya belirli bir seviyeyi artırmak amacıyla giriştiği düşünsel ve bedensel çabadır. Sosyal anlamda iş ise, bireyin çalışma hayatında başka insanlarla ilişki içerisinde olarak onlarla birlikte yaşamasıdır. (Çalışma ve İş İlişkisi)



İş Kavramının Özellikleri

İş kavramının özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

  • İş, bir toplumun sahip olduğu zenginliğin kaynağıdır. Toplumun varlığının ve gelişmesinin maddi ve en temel koşuludur.
  • İş, çalışan bireyin hayatını devam ettirebilmesi için getirdiği gelir ile yaşamın maddi temelini ortaya koyar.
  • İş, kişiye ve ailesine sosyal statü imkânı sağla
  • İş, yapılma safhasında bir zahmet, yük ve çaba olarak görülebileceği gibi; bir onur, bir mutluluk kaynağı olarak da algılana
  • İş, kişinin zihinsel, fiziksel ve ruhsal gücünün devamlı biçimde kullanımını gerektirir ve çerçevede, planlı çabalarla belirlenen bir hedefe yöne
  • İş, kişilerin sosyal ilişkilerinin çok önemli bir kısmını oluşturur ve insanın sosyal bütünleşmesinin en önemli aracıdır.
  • İş, bireysel ve sosyal ihtiyaçların karşılanmasını sağla
  • İş aynı zamanda, insanların kişiliklerini de değiştiren ve geliştiren temel bir araçtır.
  • İş, bir toplumda mal ve/veya hizmet üretimini sağlayarak içinde yaşanılan çevreyi değiştirir.
  • İş, kişinin kendisine olan benlik ve öz saygısı gelişimi ile kimlik gelişimini sağlayarak kişiliğine katkı sağla
  • İş, insanın topluma ait olma gereksiniminin karşılanmasına fayda sağlar.
Çalışma hayatı, insanların üretim sürecine dâhil olarak meydana getirdikleri bir varlık bölgesinden ibarettir.

Çalışma hayatının belirlediği nitelikler, özellikler ve kurallar mevcut olup çalışma hayatı, başta güç faktörleri olmak üzere bütün faktörleri harekete geçirici, geliştirici, verimli kılan ve ulusal bedellere ulaşmada rol oynayan bir faktördür. Bunun yanında toplumun ekonomik, sosyal, kültürel, teknolojik ve siyasî hayatını etkileyip, yönlendiren bir gücü vardır. Bilgi toplumlarında çalışma hayatı insanların hayatının merkezi haline gelmiştir.

Çalışma hayatı bireye becerilerini ve bilgilerini kullanma olanağını sağlar. Son yıllarda kavramı, hem sosyal hem de toplumsal bir bağ haline gelmiştir. Çalışma hayatı böyle bir topluma girmeyi ve kabul edilmeyi sağlayan belli başlı kavramları oluşturur. Bu durum kişinin toplumdaki statüsünü belirler. Çalışma ve iş ilişkisi hayatı tüm yaklaşımlarıyla genellikle birbirine eşit anlamlarda kullanılmaktadır.



KAYNAKLAR (Çalışma ve İş İlişkisi)

[1] Sabuncuoğlu, Z. ve Sarı, O. “Türkiye’de İş Denetimi”, İstanbul, İ.Ü. S.B.E. Doktora Tezi, Ankara, 1993.

[2] Şahin, L. “İnsan Kaynakları Yönetiminde Ücretlendirme Fonksiyonunun Analizi”, KAMU-İŞ, Cilt 2, Sayı:2. S.129-164, 2010.

[3] Erkan, H. “Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme.” 4. bs., Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, Doğuş Matbaacılık, 1998.

[4] Eyrenci, Ö. “Çalışma Hayatındaki Güncel Gelişmeler ve Çağdaş Bir İş Yasası”, Sosyal Siyaset Konferansları, 46. Kitap, İÜ İktisat Fakültesi Yayını, 2003.



Çalışma ve İş İlişkisi
 
Üst