İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN AMAÇLARI
İçerik [göster]İş sağlığı ve güvenliği kavramını son yıllarda ülkemizde sıklıkla duyuyoruz. Peki nedir bu iş sağlığı ve güvenliği? İş sağlığı ve güvenliğinin amaçları nelerdir? İş sağlığı ve güvenliği ne işe yarar?
İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Nedir?
İş sağlığı ve iş güvenliği; işyerlerinde, çalışanlara sağlıklı çalışma ortamı sunmak, çalışanları çalışma ortamındaki olumsuz etkilerinden korumak, iş ile çalışan arasındaki en iyi uyumu sağlamak, oluşabilecek riskler ile maddi ve manevi zararları tamamen engellemek veya en aza indirgemek, çalışma ve üretim verimini en üst seviyeye çıkarmaktır. Kısaca; işyerlerinde faaliyet gösterilen iş nedeniyle oluşabilecek her türlü uzun ve kısa vadeli sağlık problemlerini ortadan kaldırmaya yönelik çalışmaların tümüne verilen isimdir.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin (İSG) Amaçları
İş sağlığı ve iş güvenliğinin amacı, yapılan işler sırasında veya işler nedeniyle iş kazası yaşanma ihtimalini en aza indirmek, çalışma ortamı nedeniyle oluşabilecek sağlık sorunlarını önlemek ve meslek hastalığı oluşturabilecek işlerde önlemler almaktır. (İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amaçları)Daha farklı bir şekilde ifade etmek gerekirse, iş güvenliğinin amacı kişilerin bir işe başlamadan önceki ve bitirdikten sonraki sağlık durumunun aynı olmasını sağlamaktır. Bunu sağlamak için alınacak iş güvenliği tedbirleri her iş için farklıdır.
İş sağlığı ve iş güvenliği uygulamalarının sadece çok tehlikeli veya diğer deyişle ağır işleri kapsadığını ve sadece iş kazalarına karşı önlem alınmasını sağladığı yönünde bir yaklaşım doğru değildir. İş sağlığı ve güvenliği, her meslekte, her çalışma alanında, her yaşam alanında yani hayatın her anında tüm insanların sağlığının bozulmasını önlemeyi ve daha ergonomik bir çalışma ortamı sağlamayı amaçlayan çalışmalardır.
İş sağlığı ve güvenliğinin amaçlarını çalışan güvenliğini sağlamak, üretim güvenliğini sağlamak ve işletme güvenliğini sağlamak olarak üçe ayırabiliriz. (İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amaçları)
Çalışan Güvenliği
Çalışan güvenliğinin sağlanması iş sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının ana amacı diyebiliriz. Çalışanları iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı koruyarak ruh ve beden bütünlüklerinin sağlanması amaçlanıyor.Üretim Güvenliği
Üretim güvenliğinin sağlanması beraberinde verimin artması sonucu doğuracağından ekonomik açıdan büyük bir önem teşkil ediyor.İşletme Güvenliği
İşletme güvenliğinin sağlanması ise işyerinde alınacak tedbirlerle, iş kazalarından veya güvensiz ve sağlıksız çalışma ortamından dolayı doğabilecek makine arızaları ve devre dışı kalmaları, patlama olayları, yangın gibi işletmeyi tehlikeye düşürebilecek durumlar ortadan kaldırılacağından işletmenin tüm kayıplarının önüne geçmeyi hedefliyor.Aslına bakarsanız iş güvenliğinin ve iş güvenliği uzmanlarının en büyük amacı “sıfır” iş kazasıdır. Ülkemizde en çok benimsenen ve yaygın olarak kullanılan teorilerin başında, W.H. Heinrich’in geliştirdiği domino teorisidir. Bu teoriye göre tüm kazaların % 88’i insanların güvensiz hareketlerinden (davranışlardan), % 10’u güvensiz koşullar (durumlardan) ve % 2’si de doğal afet vb. nedenlerden olur. Bu yüzdelere baktığımızda iş kazalarının tamı tamına % 98’i önlenebilir. Geriye kalan % 2’lik kısım doğal afetlerden, elde olmayan koşullardan dolayı olduğu içinde bu hata payını saymayıp önlenebilen iş kazalarını önleyerek de “sıfır” iş kazası amacına ulaşılmış sayabiliriz.
Gelelim bu önlenebilen yüzdenin ne kadar önlenebilir olduğuna. Maalesef bunun önünde çalışan, işveren, ekonomik maliyetler gibi engeller var. Çalışanların bazılarının aslında bu amacın kendilerinin sağlığı ve refahı için olduğunu kavrayamaması gerekli yerlerde gerekli kişisel koruyucuları sıcak, rahatsızlık bahaneleriyle kullanmaması ve acil işleri olduğu gerekçesiyle canlarını hiçe sayarak riskli durumlarda bulunmaları büyük bir engel teşkil ediyor. Unutulmamalı ki önlenebilen durumların % 88’i güvensiz davranışlardan yani dolayısıyla çalışanlardan kaynaklanıyor.
Her ne kadar işverenler günümüzde iş sağlığı ve güvenliği konusunda tabi kanununda yardımıyla daha hoşgörülü ve dikkatli olsalar da, iş güvenliği uzmanlarının bazı uyarıları işveren tarafından göz ardı edilebiliyor. Uygulanmak istenmeyen tedbirler işverenin inisiyatifinde olarak tercih edilmeyebiliyor. Bu durumda % 10’luk kısmın yüzdesinin daha aşağılara çekilmesi anlamına geliyor. Tabi ekonomik durumlarda az da olsa bu durumu etkiliyor. Büyük bir fabrikayı ele aldığımızda alınacak herhangi bir ürün 300-400 kişiye alınacağı için maliyet hesaplarına göre daha ucuz malzemelere kaçılabiliyor.
Bu duruma devlet ne kadar müdahil olabilir? Ne tür kararlar ve yaptırımlar olabilir orası tartışılır. Ancak iş sağlığı ve güvenliğinin amaçlarının başında gelen “sıfır” iş kazası amacı iş güvenliği uzmanları, çalışanlar, işverenler ve devlet aynı düşüncede olmadan olmaz gibi gözüküyor. Bir iş sağlığı ve güvenliği öğrencisi olarak kısa sürede anladığım ve kafama yerleştirdiğim şey şu ki; herkesin sabah evden çıktığı gibi sağlam bir şekilde evine, ailesine, çocuklarına kavuşması hepimizin boynunun borcu… (İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amaçları)
– İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amaçları –
Yusuf AVCI
