Tehlike ve Risk
İçerik [gizle]Bu makalede Tehlike ve Risk konusunu ele alacağız. Tehlike ve Risk nedir?, Tehlike ve Risk Nasıl Belirlenir? ve Risk Kontrol Adımları Nedir? bu sorulara cevap arayacağız.
Tehlike
Tehlike Nedir?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeline tehlike denir.Risk değerlendirme sürecinin temelini oluşturan en önemli kavramlardan biri tehlikedir. Tehlikenin doğru bir şekilde tanımlanması alınması gereken tedbirlerin doğru bir şekilde belirlenebilmesi açısından önemlidir.
Tehlikenin potansiyel bir durum olduğu unutulmamalıdır. Sahadaki çalışmalar incelendiğinde tehlikelerin potansiyelden ziyade mevcut durumun tanımlandığı görülmektedir. Tehlikeyi ortadan kaldırdığımda risk ortadan kalkıyor mu? (İkame: tehlikelinin daha az tehlikeli ile yer değiştirilmesi) İkame tanımındaki tehlike yerine belirlediğiniz tehlikeyi yazdığınızda anlamlı bir cümle çıkıyor ve cevap verebiliyorsanız doğru bir tehlike tanımına yaklaştığınızı söyleyebiliriz. (Tehlike ve Risk)
Tehlikeler Nasıl Belirlenir?
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 8. Maddesinde (Tehlikelerin Tanımlanması) tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler toplanır. (Tehlike ve Risk)| İşyeri bina ve eklentileri | Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu |
| İşyerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler | İşyerinin teftiş sonuçları |
| Üretim süreç ve teknikleri | İş kazası ve meslek hastalığı kayıtları |
| İş ekipmanları | İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olaylara ilişkin kayıtlar |
| Kullanılan maddeler | Ramak kala olay kayıtları |
| Artık ve atıklarla ilgili işlemler | Malzeme güvenlik bilgi formları |
| Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev, yetki ve sorumluluklar | Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları |
| Çalışanların tecrübe ve düşünceleri | Varsa daha önce yapılmış risk değerlendirmesi çalışmaları |
| İşe başlamadan önce ilgili mevzuat gereği alınacak çalışma izin belgeleri | Acil durum planları |
| Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtları | Sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma dokümanı gibi belirli işyerlerinde hazırlanması gereken dokümanlar |
Risk
Risk Nedir?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimaline risk denir.Riskler Nasıl Belirlenir?
Tespit edilmiş olan tehlikelerin her biri ayrı ayrı dikkate alınarak bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkta oluşabileceği ile bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenir. Bu belirleme yapılırken mevcut kontrol tedbirlerinin etkisi de göz önünde bulundurulur. Toplanan bilgi ve veriler ışığında belirlenen riskler; işletmenin faaliyetine ilişkin özellikleri, işyerindeki tehlike veya risklerin nitelikleri ve işyerinin kısıtları gibi faktörler ya da ulusal veya uluslararası standartlar esas alınarak seçilen yöntemlerden biri veya birkaçı bir arada kullanılarak analiz edilir.Analizin ayrı ayrı bölümler için yapılması halinde bölümlerin etkileşimleri de dikkate alınarak bir bütün olarak ele alınıp sonuçlandırılır.
Analiz edilen riskler, kontrol tedbirlerine karar verilmek üzere etkilerinin büyüklüğüne ve önemlerine göre en yüksek risk seviyesine sahip olandan başlanarak sıralanır ve yazılı hale getirilir. (Tehlike ve Risk)
Risk Kontrol Adımları Nedir?
Planlama: Analiz edilerek etkilerinin büyüklüğüne ve önemine göre sıralı hale getirilen risklerin kontrolü amacıyla bir planlama yapılır.Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması: Riskin tamamen bertaraf edilmesi, bu mümkün değil ise riskin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için aşağıdaki adımlar uygulanır.
1) Tehlike veya tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması.
2) Tehlikelinin, tehlikeli olmayanla veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi.
3) Riskler ile kaynağında mücadele edilmesi.
Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması: Kararlaştırılan tedbirlerin iş ve işlem basamakları, işlemi yapacak kişi ya da işyeri bölümü, sorumlu kişi ya da işyeri bölümü, başlama ve bitiş tarihi ile benzeri bilgileri içeren planlar hazırlanır. Bu planlar işverence uygulamaya konulur.
Uygulamaların izlenmesi: Hazırlanan planların uygulama adımları düzenli olarak izlenir, denetlenir ve aksayan yönler tespit edilerek gerekli düzeltici ve önleyici işlemler tamamlanır.
Risk kontrol adımları uygulanırken toplu korunma önlemlerine, kişisel korunma önlemlerine göre öncelik verilmesi ve uygulanacak önlemlerin yeni risklere neden olmaması sağlanır.
Belirlenen risk için kontrol tedbirlerinin hayata geçirilmesinden sonra yeniden risk seviyesi tespiti yapılır. Yeni seviye, kabul edilebilir risk seviyesinin üzerinde ise süreç tekrarlanır. (Tehlike ve Risk)