İLETİŞİM: EGEMEN İLİŞKİLERİN İNŞASI
İletişim Egemen İlişkilerin İnşası Gündelik hayatımızda iletişim konusu çoğunlukla sıradan ve sınırlı bir yer taşır. Ve genellikle iletişim konusundan bahsedildiğinde kişiler arası iletişim düzeyinde değerlendirmelerle yetinilir. İnsanın etrafıyla olumlu ve sürdürülebilir nitelikte iletişime sahip olmasının yolları üzerine akıl yorulur. Dil, üslup, beden dili, mimik kullanımı üzerine farklı yöntem ve beceriler konuşulur.Ve yine çoğunlukla iş yaşamında dile geldiği şekliyle bir başarı, toplumsal düzene uyum becerisi bakımından değerlendirmeler yapılır, başarılı iletişim teknikleri gibi konularda fikirler ileri sürülür. Farklı geçmişlerden beslenmiş insanlar arası ilişkilerin istenildiği gibi sağlanamamasının nedenleri üzerine yorumlar yapılır. İnsanlar arasındaki temel sorunların birbirini anlamamaktan geçtiğine inanılarak, iletişim yöntemleriyle bunların nasıl aşılacağı üzerine görüşler ortaya dökülür.
Oysa iletişim konusu bu düzeyle sınırlı olamayacak kadar insanı, toplumu ve yaşamın bütününü ilgilendiren, yönetimsel bir sorundur. Toplumsallaşmanın kaynağıdır, insan türünün medeniyet kurma ve geliştirme kapasitesinin temel aracıdır. İnsanlık tarihinin gelişimi bakımından değerlendirdiğimizde ise iletişim toplumsal aklın ve düzenin sağlanması konusudur. Egemenlik kurma, egemen düşünce ve fikirlerin yayılmasının, dolayısıyla egemen toplum düşüncesinin sağlanması, toplum ilişkilerin egemenin düzenin ve sahiplerinin kontrolünde yürütülmesinin aracıdır. Ekonomi-politik bir fenomendir.
İletişim bugün geldiğimiz evre bakımından kurduğumuz toplumsal siyasanın belirleyicisi, bir otorite ve yönetim aracıdır.
İletişim anlam aktarımıdır. İletişim kuramları bakımından değerlendirildiğinde, kaynaktan çıkan bir mesajın alıcıya, kaynağın istediği, beklediği anlamla bir kanal üzerinden erişimdir. Dolayısıyla iletişim amaçlı bir eylemdir. Yani kaynağın amacına, sahip olduğu hedeflere göre gerçekleşen bir faaliyettir. Kaynak amacına erişmek için iletişimi yönetmek, göndermek istediği mesajın anlamını olduğu gibi alıcısına ulaştırmak isteyendir. Yani kimse rastgele iletişim yapmaz, en basit iletişim çabasının dahi bireysel ya da toplumsal bir itkisi, nedeni vardır.
Anlam taşıyan her şey iletişim konusunun alanına girer. Zira iletişim anlam üretmek, aktarmak ve anlamın etkisini yaratmak, yönetmek sanatıdır. Bu bakımdan yalnızca insanlar bir iletişim konusu, bir anlam konusu değildir. Her şey, her nesne ve var oluş bir iletişim ve anlam konusudur. Tabii ki bizlerin onlara yüklediği anlamlarla…
İletişim açıklamaya çalıştığımız üzere kişiler arası ya da örgütsel olduğu kadar, kitlesel nitelikte bir uygulama olgusudur. Geniş yığınların düşüncelerinin belirlenmesi, yönlendirilmesi, kitlesel nitelikte benzeşik duygu, düşünce ve davranış eğilimlerinin sağlanması amacıyla gerçekleştirilen yönetsel bir konudur. Bu yüzden bilindiği üzere kitlesel nitelikte iletişim yönetimi konusu günümüzde profesyonel bir iş alanı haline gelmiştir. Reklamcılık, halkla ilişkiler, medya, sinema sektörlerinin şirketleri kitlesel nitelikte ürünler üreten fabrikalar gibi çalışır. Kitlesel, bir örnek ve standart akıllar üretmenin aracı olarak faaliyet gösterirler. Üretilmiş, milyonlardan oluşan bu akılların egemen düzenin ve piyasa aklının amaçlarına göre hareket etmesini sağlarlar.
Bugünün dünyasında ulaştığımız şekliyle, piyasacı bir düzene, güç ilişkilerine dayalı ekonomi-politik düzeni üretmemizi ve bunun yürütülmesini sağlayan da iletişim üretimi ve yönetimidir. Ekonomi-politik konusu üretim ilişkilerini, bu ilişkilerden sağlanan insanlar arası, sınıflar arası, toplumlar arası, ülkeler arası ve hatta insan-doğa arası güç ve egemenlik ilişkilerini ve bu ilişkiler üzerinden oluşan insanlık düzenini ilgilendiren bir konudur.
Kimi insanların diğerleri ve doğa üzerinde kurduğu üretim ilişkileri ve bunun üzerinden oluşturduğu baskın ve egemen değerlerini, yani üretim araçlarına, üretim kaynaklarına ve dolayısıyla düşünce araçlarına da sahiplikten kaynaklanan baskın ve egemen fikirlerini toplumsal alana taşımasının yarattığı bir süreci anlamak için ekonomi- politik bir bakış açısına sahip olunması önemlidir.
Evet, egemen düzenin ve temsillerinin düşüncelerinin toplumsal alanda kabul görmesi, insan aklını ele geçirmesi için kitle iletişimi düzenini ve araçlarını ürettik. Bu araçlar sanıldığı gibi yalnızca izlediğimiz, dinlediğimiz, okuduğumuz medya araçlarından, televizyon, radyo, gazete, dergi, sinema ya da dijital ağlardan oluşmuyor. Anlamları ve egemen fikirleri aktardığımız her tür kitlesel nitelikteki iletişim ortamından da bahsediyoruz. Okullar, din kurumları, sokaklardaki reklam tabelaları. Kitlesel iletişimin gerçekleştiği her yer bu alanın bir konusu. Hepsi bir amaca hizmet ederek, insanı egemen düzenin talep ettiği nitelikte bir ehlileştirme işleminden geçiriyor.
Ve bu yolla kitlelerin aynı anlamları ve düşünceleri bellemesini istiyoruz. Zira egemen düzenin talep ettiği nitelikteki toplumların ve egemen temsillerin var oluş biçimi bugünün dünyasında bu gerçeğe dayanıyor. İşte bu yüzden de etrafımızla olan ilişkilerimizi de egemenin sahipliğinde yayılmış bulunan ve egemen anlamları üretmek için çalışan iletişim kodları, kelimeleri ve sözleri ile biçimlendiriyoruz. Ürettiğimiz her anlam, kullandığımız her kelime aslında egemen tarafından bize sağlanmış “kiralık kelimeler” den başka bir şey değil.
Her şey egemen düşüncenin desteklenmesi amacıyla anlam buluyor. Etrafımızda yer alan ne varsa, hepsi için kullandığımız kelimeler ve bunlara yüklediğimiz anlamlar, egemen düşüncenin sağlanması amacına hizmet ediyor. Evet kelimelerin zihnimizdeki anlamları inşa edilmiştir, belletilmiştir. Bu anlamların yarattığı toplumsal egemen yapının bozulmaması için kitle iletişim profesyonelleri büyük bir güçle çalışır. Zira anlamlar çözüldüğünde yapı çözülür, egemen ilişki biçimleri de çözülür.
Aklınız, kelimeleri, taşıdıkları anlamları ve bunlar üzerinden sağlanan egemen toplum düzeni ve ilişkilerini çözümlemek için en önemli başvuru kaynağınız. Üzerinizde sağlanan baskın düşünce ve anlamları, sarsılmaz bir şekilde kalması için iliştirilmiş değer ve tabuları çözümlemek için kelimeleri yeniden gözden geçirmenin tam zamanı…
İLETİŞİM: EGEMEN İLİŞKİLERİN İNŞASI
